wpisy na blogu

Najwygodniej jest instalować systemy do obsługi bram automatycznych wtedy, kiedy montuje się bramę, gdy można bez ingerencji w zaaranżowany już ogród i trawnik wkopać w ziemię kable. Jednak decyzję o zakupie systemu do obsługi bramy automatycznej można też podjąć w dowolnym momencie, nawet gdy już wszystko jest gotowe. Jedyny warunek jest taki, by brama nadawał się do automatyzacji. A to musi ocenić instalator.

Jakie warunki musi spełnić brama, by można było ją zautomatyzować?

- Brama nie może być skorodowana, zawiasy muszą być w dobrym stanie, nie mogą się urywać. W miejsce uszkodzonych zawiasów należy wspawać nowe. Słupki przy bramie nie mogą być pęknięte ani tym bardziej złamane. Trzeba je idealnie spionizować.

- W przypadku bramy samonośnej, przesuwającej się po szynie - ważne, by na całej długości ruchu odstęp między szyną a kołem zębatym był nie większy niż 1,5-2 mm, nie może być żadnych spadków. Należy również sprawdzić wózki jezdne i rolki – te zużyte czy pęknięte trzeba wymienić.

- Po sprawdzeniu stanu bramy i słupków, kolejnym etapem jest dobór odpowiedniego napędu. Najlepiej skorzystać z wiedzy autoryzowanego instalatora. W praktyce dobrym rozwiązaniem jest korzystanie z usług firmy, która zarówno produkuje bramy, jak i świadczy usługi montażu automatyki. Z oferty produktów FAAC w takich przypadkach jest polecany napęd elektromechaniczny model 414. To uniwersalny napęd do bram skrzydłowych, który pasuje do każdego rodzaju słupków. Można go instalować i na klinkierze, i na stalowych elementach. Przy tym 414 jest wyposażony w siłowniki samoblokujące, a to oznacza że nie ma potrzeby instalowania zamków elektromagnetycznych, nawet w przypadku bardzo szerokich bram.

- Do murowanych słupków, które wymagałyby podkuwania przy klasycznym napędzie działającym liniowo, poleca się napędy FAAC 390 lub 391 z ramieniem przegubowym. Wtedy nie ma konieczności podkuwania słupków, bowiem napęd montuje się bezpośrednio na nich, a przegubowe ramię pozwala zainstalować napęd przy bramie nawet z dość głęboko (ok. 30 cm) osadzonym zawiasem.

Jak w większości sytuacji, najlepszą rekomendacją jest polecenie przez znajome osoby, które z usług takiego instalatora korzystały. Jeżeli nie mają problemów z eksploatacją bramy automatycznej, wszystko działa prawidłowo, to warto zaprosić takiego instalatora, by zapoznał się z naszą inwestycją i ocenił możliwości montażu oraz koszty. Innym dobrym źródłem są portale i fora, na których można znaleźć opinie o instalatorach. Jednym z nich jest elektroda.pl – tam fachowcy udzielają porad, warto zwrócić uwagę jak aktywny jest dany instalator, jakie są jego porady, jakie do nich komentarze.

Jest jednak kilka elementów, które mogą świadczyć o kompetencjach danego montażysty i koniecznie powinniśmy na nie zwrócić uwagę - niezależnie od tego czy fachowiec jest z polecenia czy nie.

- Dobra ekipa montażowo-serwisowa powinna posiadać samochód serwisowy, mieć wszystkie potrzebne narzędzia. Mogłoby się wydawać, że to oczywiste, a jednak tak nie jest. Jeśli fachowiec pyta nas czy nie mamy przypadkiem jakiegoś narzędzia, to powinna nam się „zapalić czerwona lampka”.

- Sprawdzajmy czy specjalista układa właściwe okablowanie. Co to oznacza w praktyce? Do instalacji zewnętrznej stosuje się wyłącznie kable czarne i tylko takie powinny być przy bramie automatycznej. Natomiast kable białe są przeznaczone do użytku wewnętrznego. Jeżeli białe będą układne w ziemi, to najprawdopodobniej po pewnym czasie zaczną się problemy z zabezpieczeniami (bezpiecznikami czy wyłącznikami różnicowo-prądowymi) w naszej instalacji.

- Monter powinien zainstalować wyłącznik różnicowo-prądowy, co stanowi ochronę przeciwporażeniową i w razie awarii odcina zasilanie.

- Przy napędzie, o ile jest miejsce to np. w skrzynce z centralą sterującą, należy zainstalować wyłącznik nadprądowy zwany „S-ką”. Dzięki temu, chcąc odłączyć system automatyki od prądu nie trzeba będzie wyłączać głównego zasilania, a jedynie zasilanie samego systemu (np. gdy planowana jest konserwacja urządzeń).

- Dobra ekipa instalatorów daje na swoje usługi dwuletnią gwarancję. Czas jest liczony od daty instalacji. Jednak w przypadku montowania systemów firmy FAAC, nie może to być dłużej niż 27 miesięcy od dnia zakupu urządzeń od FAAC Polska.

Instalatorzy, którzy pracują przy montażu napędów i podłączaniu ich do sieci elektrycznej powinni posiadać uprawnienia tzw. „SEP’owskie”, związane z obsługą i eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych pracujących pod napięciem (co najmniej) do 1 kV), potwierdzone wydanym przez uprawnioną komisję świadectwem kwalifikacyjnym.

Poza tym korzystajmy z ekip autoryzowanych przez FAAC w Polsce – listę takich firm znajdziemy na stronie www.faac.pl/dealer-locator. Takie firmy prowadzą również sprzedaż napędów FAAC produkowany na rynek polski.

Bezpieczna brama automatyczna, czyli fotokomórki, optyczne listwy krawędziowe, enkodery. Atomatyczna brama musi być nie tylko funkcjonalna, ale przede wszystkim bezpieczna. Takie elementy jak fotokomórki i listwy krawędziowe nie dopuszczą do kolizji skrzydła bramy z samochodem, rowerem czy bawiącym się na podjeździe dzieckiem. Enkodery zaś zatrzymują skrzydło bramy w ustalonym miejscu, kontrolują jego ruch, potrafią również wykrywać przeszkody.

Zaleca się stosowanie co najmniej jednej linii fotokomórek (najczęściej umieszczonej w świetle wjazdu), natomiast najlepiej, kiedy każda potencjalnie niebezpieczna strefa pracy bramy automatycznej jest zabezpieczona fotokomórkami. Pojedynczy zestaw składa się z nadajnika i odbiornika – generuje on wiązkę światła podczerwonego. W przypadku bramy skrzydłowej, jeśli podczas zamykania bramy wiązka zostanie przerwana, np. przez nadjeżdżający samochód lub przez przebiegające dziecko czy psa, centrala sterująca „odczyta” stan fotokomórek i natychmiast zatrzyma ruch skrzydeł, po czym go odwróci (skrzydła będą otwierać się). Choć jedna para fotokomórek zazwyczaj wystarcza, to bardzo zaleca się instalację dodatkowego zestawu montowanego na wysokości czoła całkowicie otwartych skrzydeł. Na typowych równych podjazdach można montować dowolne modele fotokomórek, np. bardzo precyzyjne fotokomórki XP 30 firmy FAAC. Jednak jeśli mamy nietypowy podjazd z mocnym spadkiem, to trzeba wybrać specjalny model fotokomórki, jak seria XP 20 firmy FAAC. Jej specyfika polega na tym, że można ustawić poziomy kąt widzenia w zakresie 180°. Ten model ma też funkcję pionowej korekcji optycznej, a to oznacza, że kąt odchylenia pionowego jest samoczynnie korygowany przez urządzenie w zakresie do ±13,5° (w zależności od odległości między nadajnikiem a odbiornikiem). 

Do bram przesuwnych stosuje się zarówno fotokomórki, jak i listwy krawędziowe (optyczne, rezystancyjne lub mechaniczne). Listwy optyczne działają na  zbliżonej zasadzie co fotokomórki. Montuje się jej na pionowej krawędzi bramy. Pomiędzy nadajnikiem a odbiornikiem umieszczonym w gumowym profilu „płynie” wiązka podczerwieni i w momencie najdelikatniejszego nawet kontaktu profilu z przeszkodą, brama natychmiast odwraca swój kierunek, zapobiegając uszkodzeniom pojazdu czy uderzeniu przechodzącego człowieka.

Kiedy brama otwiera się płynnie, nic nie staje jej na przeszkodzie, to za jej prawidłowe zatrzymanie się odpowiadają wyłączniki krańcowe lub czujnik zwany enkoderem. Enkoder jest z reguły wbudowany w napęd i kontroluje położenie bramy, daje nam pewność, że brama zatrzyma się zawsze w tym samym, wcześniej zaprogramowanym położeniu. Enkoder potrafi również wykrywać przeszkody, dzięki czemu znacząco poprawia bezpieczeństwo użytkowe bramy automatycznej.

Planując instalację bramy automatycznej, warto wziąć pod uwagę kupno kompletnego zestawu, tzw. startowego. W komplecie kupujemy wszystkie potrzebne komponenty, mamy pewność, że to markowe urządzenia renomowanej firmy, które będą ze sobą kompatybilne. Zestawy są tak dobrane, aby gwarantować bezpieczeństwo użytkowania. To także rozwiązanie korzystne ekonomicznie.

Do bram przesuwnych polecane są zestawy startowe FAAC CCYCLO 24V C720 lub C721 przeznaczone do użytku przydomowego. W skład każdego zestawu wchodzi napęd elektromechaniczny z centralą sterującą, fotokomórki i droga radiowa FAAC 868 SLH, czyli nadajniki i odbiornik pracujące na częstotliwości 868.35 MHz.

Czym różnią się zestawy CYCLO 24V C720 od C721? W pierwszym jest napęd C720 do bram przesuwnych ważących do 400 kg. W drugim znajduje się napęd C721 do skrzydeł cięższych – do 800 kg. Oba modele są bardzo trwałe dzięki zastosowanej przekładni cykloidalnej - patentowi firmy FAAC. Przekładnia zwiększa wydajność mechaniczną napędu do ponad 80%. Dzięki takiemu rozwiązaniu do maksimum są też zredukowane drgania bramy i hałas podczas jej przesuwania. Natomiast rozłożenie nacisku na wiele punktów styku gwarantuje niezawodne długoletnie działanie napędów.

Poziom bezpieczeństwa, jaki te napędy w połączeniu z centralami sterującymi E720 i E721 zapewniają użytkownikom jest ponadstandardowy. Niezawodny elektroniczny system antyzgnieceniowy jest wbudowany centralę sterującą. To element odpowiadający za kontrolę siły ciągu napędu. Natomiast enkoder natychmiast odwraca ruch skrzydła w przypadku wykrycia przeszkody. Przy tym napędy te  pracują bardzo wydajnie, przesuwając bramę z prędkością do 18 metrów na minutę, czyli przy maksymalnej prędkości są o 50% szybsze od napędów konkurencji.

W zestawach startowych CYCLO 24V znajdują się także: niezbędne akcesoria montażowe, moduł radiowy XF 868, dwa piloty XT2868 SLH LR oraz para fotokomórek XP 20B D. Zaletą nowoczesnych pilotów pracujących na częstotliwości 868.35 MHz jest ich pewność działania i niezawodność. Mają bowiem funkcję dostrajania się do warunków otoczenia, by skuteczniej emitować sygnał. To opcja opatentowana przez firmę FAAC zwana LR, czyli Long Range – jest to autodostrajanie pozwalające uzyskać zasięg nawet o 50% większy niż w konkurencyjnych rozwiązaniach. Ważna dla użytkowników jest również funkcja SLH (także opatentowana przez FAAC technologia), która zabezpiecza przed próbami skopiowania kodu i użycia go ponownie.

Z kolei fotokomórki z serii XP 20 D znajdujące się w tych zestawach startowych są znane z bezpieczeństwa. Mają bowiem regulowany kąt widzenia 180° (od -90° do +90°), dzięki czemu pracują niezwykle precyzyjnie. Bardzo dobrze zdają egzamin w trudnych warunkach, między innymi tam, gdzie są duże różnice poziomu terenu przy wjeździe na posesję. Najwyższej klasy soczewki gwarantują zasięg do 20 metrów. Fotokomórki można instalować na słupku bramy, na ścianie lub na wsporniku. Bez względu na sposób i kąt zamocowania, są chronione przed zakłóceniami powodowanymi innymi źródłami światła, jak na przykład reflektory samochodów. Mogą pracować w temperaturze od -20°C do +55°C.

Zestaw startowy FAAC Cyclo 2V C720 kosztuje 1610 zł netto, zaś Cyclo 2V C721 2200 zł netto.

Nawet najlepszy sprzęt, z wieloletnią gwarancją i prawidłowo zainstalowany może być usterkowy, jeżeli nie będziemy umiejętnie z niego korzystać i nie zadbamy o jego konserwację. Z praktyki firm serwisujących automatykę bram wjazdowych i garażowych wynika, że wiele awarii jest spowodowanych błędami użytkowników.

Konserwacja

Często zdarza się, że elementy mechaniczne lub jezdne przesuwnych bram wjazdowych są smarowane przez domowych konserwatorów smarem typu towot. Tego typu smaru nie wolno używać ani do listew zębatych, ani do kół zębatych, które z listwą się stykają. Natomiast do bram skrzydłowych, a dokładnie do ich zawiasów smar potocznie zwany towotem (np. smar litowy Łt-43) nadaje się jak najbardziej. Towotu nie można także stosować na elementy przekładni skrzydłowych siłowników elektromechanicznych, czyli modeli FAAC 413 czy 415, które mają odsłoniętą śrubę oraz nakrętkę pociągową. Smarowanie tych elementów, a także listew i kół zębatych  wyłącznie pogarsza parametry pracy napędów. Towot bowiem jest gęstym, lepkim smarem, do którego przywiera pył, kurz, piasek czy inne zabrudzenia, co w znaczny sposób pogarsza właściwości mechaniczne układu brama-siłownik. Do śrub i nakrętek w napędach, które mają odsłonięte te elementy (modele FAAC 413, 415) można stosować specjalne smary silikonowe, które sprawdzają się przy połączeniach elementów z metalu i z tworzyw sztucznych. Nie należy także stosować takich specyfików jak WD-40, które jak wiele osób twierdzi, jest dobre na wszystko.

Awaryjne otwieranie

Kiedy musimy otworzyć bramę lub drzwi garażowe ręcznie, np. z powodu braku zasilania na posesji lub wyczerpania się baterii w pilocie, najpierw należy je wysprzęglić, czyli rozłączyć połączenie napędu z bramą czy drzwiami. Wysprzęglanie polega, np. na pociągnięciu za linkę od wewnątrz garażu (jeśli mowa o bramie garażowej). Alternatywne może być wysprzęglanie od zewnątrz za pomocą klamki (z wkładką patentową i kluczem) połączonej z elementem wysprzęglenia napędu. Bramę wjazdową skrzydłową lub przesuwną także można otworzyć awaryjnie za pomocą odpowiedniego kluczyka i gałki lub pokrętła. Kiedy już napęd jest odłączony, skrzydła bramy należy spokojnie i dość powoli popchnąć. Jeśli zrobimy to z całej siły, siłownik może zostać uszkodzony. To samo dotyczy raptownego podniesienia drzwi garażowych.

Domowe naprawy

Jedną z napraw, jakie wykonuje się w czasie eksploatacji bram automatycznych jest wymiana bezpieczników topikowych w napędzie. Elektrycy-amatorzy często nie sprawdzają jaki był stary bezpiecznik i montują nieodpowiedni. W napędach stosuje się bezpieczniki topikowe dwóch typów: tzw. zwłoczne (o symbolu T – time lag albo time delay) oraz bezzwłoczne (o symbolu F – fast acting) oraz o różnych wartościach natężenia prądu (i czasem napięcia). Jeśli jednak osoba wymieniająca bezpiecznik nie sprawdzi tych parametrów i zamontuje bezpiecznik niewłaściwego typu, a co gorsza o wyższej wartości niż zalecana przez producenta sprzętu, to może nawet dojść do nieodwracalnego uszkodzenia np. centrali sterującej albo nawet spalenia instalacji urządzenia. Takie przypadki niestety zdarzają się w praktyce.

Przeszkody dla bramy skrzydłowej

Szczególnie jesienią i zimą pojawia się kłopoty z urwanymi zawiasami w bramach. Są konsekwencja tego, że wiele osób nie sprawdza czy teren, po którym poruszają się skrzydła bramy jest oczyszczony z zalegających liści czy śniegu. Jeżeli otwierająca się brama jest jednocześnie grabiami lub wręcz łopatą do odśnieżania, to jest to prosta droga do urwania zawiasów lub przeciążenia konstrukcji. Napęd, pracujący z większym obciążeniem, szybciej się eksploatuje, a tym samym będę nas czekały naprawy, czy nawet wymiana urządzenia.